Dünyanın İlk Siyahi Pilotu

1900’lü yıllara gelindiğinde Amerika ve Avrupa’da halen ırkçılık ve siyahı ırka karşı kötü yaklaşım devam etmekteydi. Hatta öyle ki bu ırka mensup insanlar sırf ten renkleri farklı diye insandan sayılmaz köle sınıfında yer alırdı. Bu durum Osmanlı topraklarında farklıydı.

Burada halk siyahi ırktan olan insanlara önyargısız ve hoşgörülü bir biçimde yaklaşmış hatta ten renklerine karşı sempati beslemişlerdir. Onlara her türlü alanda eşitlik tanınmıştı. Bu alanlardan birisi de havacılıktı. Havacılık günümüzdeki gibi o dönemde de prestijli ve herkesin icra edemeyeceği bir meslekti. Ten renginden önce zekaya, tutkuya ve çalışkanlığa bakılan bu meslekte siyahi ırklı insanlar Osmanlı Devleti’nde Avrupa ve Amerika’dan önce bu alanda çalışmışlardır.

1883 yılında İzmir Sancağı’na bağlı Aydın Vilayeti’nde dünyaya gelen; Arap Ahmet Ali ve İzmirli Ahmet Ali isimleriyle de bilinen Türk pilot Ahmet Ali Çelikten dünyanın ilk siyahı pilotlarından birisi olmuştur. Annesi ve babası Afrika’daki iç karışıklıklar sebebiyle Osmanlı Devleti’ne sığınmıştır. Bazı kaynaklara göre babaannesinin Osmanlı’ya köle olarak geldiği de belirtiliyor.

Kendisi denizci olma hayaliyle büyümüştür. 6 yaşına geldiğinde babası Ali Bey vefat etmiştir. Savaş gemilerine ilgisi yüzünden 1904 yılında Haddahane Mektebi’nde eğitime başladı. 1908’de üsteğmen rütbesiyle mezun oldu. Bu alanda mesleğine devam edebilmek için İstanbul’a gitti. 25 Haziran 1914’te Yeşilköy Deniz Tayyare Mektebi’nde okumaya hak kazandı. Burada eğitimine devam ederken Fransa’ya pilotluk eğitimi için gönderilen aday öğrenciler arasında yer alır. Böylelikle derin sulardan engin gökyüzüne ilk adımı atmış olur.

Eğitimini tamamladıktan sonra yurda dönmüştür. Bu sırada cereyan eden Birinci Dünya Savaşı’na katılmış, dünyada savaşa aktif olarak katılan ilk siyahi pilot olmuştur. Dönemin gelişmiş silah teknolojisi ve ordusuna sahip olan İngiltere ve Amerika siyahi ırktaki vatandaşlarına havacılıkta eğitim alma ve pilotluk yapma hakkını İkinci Dünya Savaşı’na kadar rafa kaldırmıştır. Ahmet Ali Bey Birinci Dünya Savaşı’nda gösterdiği üstün başarılar nedeniyle dünyada konuşulur hale gelir. Tarihe konu olan bu kişi ünlü İngiliz tarihçi David Nicolle’in “ The Ottoman Army “ adlı kitabında da övgü ve güzel sözlerle yer bulur. Nicole Ahmet Bey’e “ Kanatlanan ilk siyahi kaptan” diyerek ne kadar önemli bir iş başardığını vurgular.

Ahmet Ali Çelikten Birinci Dünya Savaşı’ndaki başarılarını Kurtuluş Savaşı’nda da devam ettirerek başarısı ile tekrardan dünya basınında yerini almıştır. Cumhuriyete geçişte çıkarılan Soyadı Kanunu ile kanatları gibi “Çelikten” soyadını almıştır. Birinci Dünya Savaşı sırasında Preveze’den İstanbul’a göçen Hatice Hanım ile evlenir. Bu evlilikten 2 kız 2 erkek olmak üzere dört çocuk dünyaya gelir. Oğulları babasının izinden havacılık alanıyla ilgilendiler. Ahmet Ali Çelikten 1928 Havacılık Danışmanlığı görevine getirildi. Osmanlı Devleti’nde 12 yıl, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nde 29 yıl görev aldıktan sonra 1969 yılında vefat etmiştir.

Türk ve Dünya havacılığının gelişmesinde ve çalışmasında katkıda bulunmuş gururumuz değerli havacılarımızdan biridir. Savaşan Kanatlar Ekibi olarak kendisini saygıyla anıyor havacılığa attığı önemli adımlar için teşekkür ediyoruz.