G Kuvveti

G İngilizce gravity yani yer çekiminden gelmektedir. Uçaklar bazı manevralarında Dünya’nın yer çekiminden  daha fazla veya az güce maruz kalırlar. Bu gücün yer çekimine oranına G kuvveti denir. 

9G çekim kuvveti altında 80 kg kütleli bir pilotun üzerine 720 kg ağırlık biner. Negatif G’de ise aynı gücün çekimin aksine itmesidir. Bu ağırlık altında pilotun nefes alması zor, uçağı kontrol etmesi daha zordur. Spor yaparken bazen çok kısa süreler için 2-3 G’ye kadar çıkar. Basketbolda yapılan sert bir revers, veya bir ribaunt sonrası yere inişte de G kuvveti çekilir.

Düz ve yatışsız uçuşta taşıma kuvveti ağırlığa eşittir 60° yatışlı ufkî dönüşte gerekli olan taşıma, ağırlığın 2 katıdır. Pilot bu durumda 2 G’ye maruz kalır. Yatış arttıkça G kuvveti de artar.

Aşağıdaki görselde yatay pozisyonda kaç şiddetinde  G kuvvetine  ne kadar süre dayanabileceğiniz gösterilmektedir.

+G’de kan vücudun aşağısına doğru hareket eder. Kan beyinden uzaklaşınca pilot oksijensiz kalmış olur. Pilot bu durumda daha fazla G çekerse bayılabilir.

Önce renkleri kaybeder. Her şeyi gri ve tonlarında görür. Bu duruma Grey Out (görüşün kısmi kararması) denir. Daha sonra tünel görüşü başlar ve görüşü gittikçe kaybeder. Bir süre daha çekilirse bayılma yaşanır. Görüntünün tamamen gitmesine Black Out (bilinç kaybı) denir.

Negatif G Kuvveti

G ters uçuşlarda ortaya çıkar. Gereğinden fazla sürüldüğünde Red Out  (görüşün kırmızılaşması) tehlikesi yaşanır. Bu durum Grey Out olayının tam tersidir.

Gözler ve nöronlar kanla dolar. Vücudunuzun üst kısmı kırmızıya yakın bir renk olur.

• G’ de kan ayaklardan başa doğru hareket eder.

• G ile baş etme yolu AGSM manevrasıdır.

G SUIT

G toleransını arttırır.

Şişerek kanın vücudun alt kısmına kaymasına engel olur.

Çekilen G miktarına göre şişer.

Şişince kan aşağı akamaz ve bel bölgesinde kalbe yakın konumda kalır.

Bu durumda kanın pompalanma ihtimali artar.

G Suit kullanımının amacı beyne kan göndermektir.

G TOLERANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

• Yorgunluk

• Uykusuzluk

• Çok ağır spor yapma

• Depresif bozukluklar

• Pilotun psikolojik yorgunluğu

• Panik atak

• Hava şartları

Son olarak lunaparklarda bindiğimiz roller coaster oyuncağında da G kuvveti insan vücuduna etki eder.