Havalimanı Güvenliği

Günümüzde önemli yeri bulunan havacılık alanına sürekli talep artıyor. Ulaşım, taşımacılık, savunma gibi farklı alanlarda insanlara kolaylık sağlıyor. Sivil havacılıkta bulunan yaklaşık 1400 ticari havayolu şirketinin insanlara hizmeti devam ediyor. Havaalanlarında her geçen gün artan kolaylıklar ve teknolojinin gelişimi elbette bizleri olumlu etkiliyor. Daha rahat ve daha iyi şartlarda insanlar kendilerini mutlu hisseder. Tüm bunların yanında güvenlik ve emniyet her zaman önemlidir. Konu havacılık olunca bu önem katbekat artar. Havalimanlarındaki güvenliği alınan tedbirler nedir bunu ele alalım.

Dünyada bulunan 4310 havalimanı 7/24 aktif olarak çalışır. Ülkeler için havalimanları ayrı önem taşır. Çünkü ülkelere giren dünyada toplam 1.1 milyar turistin büyük bir kısmı havalimanını tercih eder. Siyasiler ve ülkelerin ileri gelenleri daha konforlu bir seyahat için havayolunu kullanırlar. Hal böyle olunca kötü niyetli insanlar ve teröristler için havalimanları eylemlerini gerçekleştirmek için iyi bir ortamdır. Bu tarz olaylardan kaçınmak için hukuksal ve kurumsal olarak değişimler olur. Bu değişimler güvenlik stratejisini geliştirmek ve insan sağlığını korumak amaçlı yapılır.

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, emniyeti “hata ve ihlallerden kaçınarak kural koyucuların düzenlemeleri ile uyum içinde kazalardan, ciddi olaylardan, tehlikelerden, kötü bir sonuca neden olan veya olabilecek etkenlerden uzak ya da muaf olma durumu” olarak tanımlar. Emniyetsiz durumlara insan hataları ve sistemlerden kaynaklı hatalar neden olur. Brauch bir dergideki yazısında güvenliği “Toplum yaşamında yasal düzenin aksamadan yürütülmesi, kişilerin korkusuzca yaşayabilmesi durumudur.” olarak belirtmiştir. Bu iki kavramı insanlar sağlar. Sağlayacak insanlar bununla ilgili eğitilir, nitelikli hale gelir ve yapılacak hatalar en aza indirilir. Havalimanı teknolojisi o havalimanına uygun şekilde tespit edilip bu çizgide ilerlenir. Oluşabilecek olumsuz durumların yaşanması olasılığında havaalanı tipinin ve güvenliğin sağlanması için gereken tedbirler özel olarak alınır.

Havacılık bir teknoloji alanıdır. Havalimanları için de geçerlidir. Teknoloji kullanan kişinin o anda silahı olur. Yetenek sahibi güvenlik çalışanı karar verme yetisine sahip olur. Güvenlik hizmetinde çalışacak personelin mental olarak görevinin getirdiği zorluklarla baş edebilecek nitelikte olması gerekmektedir. Bu kişiler tarafından uygulanan her bir güvenlik önlemi uluslararası belirlenen stratejik önlemlerin bir parçasıdır.

2016 yılında İstanbul, Şanghay ve Brüksel’de; 2017’de Florida’da havalimanlarına yapılan propagandalar tamamen havalimanlarındaki güvenlik ihmalinden kaynaklanmıyor. Kamuya açık alanların daha savunmasız olduğu ve yolculara gösterilen hassasiyetin de payı olduğu göz önünde bulunuyor. Havaalanlarında güvenlik hükümetin sorumluluğundadır. IATA yer güvenliği için de çalışmalarını sürdürüyor.

Sektörel Güvenlik

Şirket, organizasyon, örgüt ve devlet büyüklerinin korunma ve gerçekleşebilecek her türlü olaydan koruma gibi gerekli tedbirler bu alanda yürütülür. Sektörel güvenlik; alan güvenliği, toplumsal güvenliği, fiziki güvenliği ve kurumsal güvenliği gibi alanların çatısı altında toplanabilir. Toplumsal ve kurumsal alanda alınması gereken stratejik önlemleri temsil eder.

1970’li yıllarda sıklıkla görülen havaalanında saldırılar ve hava korsanlığı gibi tehditler yaşanılır hale gelmiştir. O zaman hukukun takip ettiği olaylar 11 Eylül’ yaşanan kazaya kadar devam etmiş sonrasında sadece hukukun böyle büyük terörizm saldırılarında tek başına yetersiz kaldığı görülmüştür. Havalimanındaki güvenlik bölümünün ana görevi yeri, yolcuyu ve uçağı korumaktır. Kabin ekibi de uçağı korumak amaçlı eğitimi almışlardır. Alınan tedbirlerin yanında uçuş kabinine asla yabancı birinin girmemesi, kokpit kapılarının kilitlenmesi ve yolculuk detaylı tarama ile girişinin sağlanması uygulamaları getirilmiştir.

11 Eylül’de yaşanan olaydan sonra güvenlik tedbirleri için yeni kararlar alınması şart oldu. Ulaştırma Güvenliği Teşkilatı  (TSA) kuruldu. X-ray tarayıcılar gibi geniş güvenlikli teknoloji uygulamaları getirildi. Emniyeti tehlikeye atacak bazı maddelerin havalimanına girişi yasaklandı. Havalimanı günümüzde bir sektör olup uluslararası öneme sahiptir. Havalimanı güvenliği gelişimi için 3 temel ilke kararlaştırılmıştır.

• Sivil havacılık tesislerine yapılabilecek terörist saldırıları engellemek için her türlü çaba sarf edilmelidir.
• Teröristler havacılık tesislerine ilk girişlerinde, onların bu tesislere nüfuz etmesini engelleyecek patlayıcı metal algılama cihazları ve prosedürlerden oluşan bir sistem ile karşılaşmalıdır.
• Eğer bir sistem bu girişimi kaçıracak olursa ikinci adım mümkün olabilecek bir patlamayı durdurabilecek ve zararı minimize edecek şekilde yolcu ve yükünün sağ kalabilme olasılığını artırmak için uçak sistemleri ve yapısı azami ölçüde sağlam olmalıdır.

Bu 3 ilkeden de çıkarılacağı üzere teknoloji aktif olarak daha fazla kullanılması planlanmıştır.

Havaalanı ve uçaklardaki güvenlik en önemli unsurdur. Bazı olaylar ihmalleri ortaya çıkarır. Önemli olan gerekli tedbiri alıp aynılarının yaşanılmasını engellemektir. Yolcuların, çalışanların emniyet açısından gerekli güvenlik kültürüne sahip ciddiyetle ve risk sayılmayacak hareketlerde bulunmamalıdır.