Sonic Patlama

Tıpkı gök gürültüsünü andıran sonic patlamanın gerçekleşmesi için cismin, nesnenin ses hızından daha hızlı hareket etmesiyle oluşan ses dalgalarının oluşturduğu sestir.

Sonic patlamaları sık görebileceğimiz alan ise gökyüzüdür. Bildiğimiz üzere ses dalgaları deniz seviyesinde ve 20 ºC sıcaklıkta 343 m/s hızla yayılır. Sonic patlamalar ile ilgili ilginç bir bilgi vermek gerekirse bu patlamaların zararlı olduğu kanıtına karar verilerek bu tür uçakların kara üzerinde uçmasına yasak getirilmiştir.

Ses hızını geçebilen ilk uçaklar 1960’lı yılların sonunda çıkan Tupolev Tu-144 ve Concorde’dur. Bu uçaklar günümüzde hizmet vermese de süpersonik uçak denemeleri ile ilgili çeşitli haberler devam etmektedir.NASA’nın yakın gelecekte daha az ses çıkaran ve yakıt tasarrufu sağlayacağı ,isminin X-PLANE olduğu süpersonik uçağın uçuşa hazırlandığı bilgisi de devam etmektedir.

Sonic patlamayla ilgisi bulunan bir diğer konu da DOPPLER etkisidir. Doppler etkisi dalga kaynağının hareket etmesi sebebiyle, bir gözlemciye göre dalga boyunun kısalması ya da uzaması olarak bilinir. Örneğin sirenleri açık olan bir acil durum aracının yanımıza yaklaşırken ve yanımızdan uzaklaşırken siren sesinin farklı tonda olduğu dikkatimizi çeker.  Uçaklarda meydana gelen sonic patlamaların Doppler etkisi ile yakın bir bağlantısı bulunmaktadır. Örneğin uçak ses hızından yavaş hareket ediyorsa ses dalgaları uçağın ön kısmına sıkışmasına neden olur. Eğer uçak ses hızına ulaşmışsa ses dalgaları ses duvarını aşamadıkları için üst üste birikmeye başlar. Son olarak uçak ses hızını geçmişse ses dalgaları koni şeklini andıran bir şekil ile yayılır. Bu koni şeklindeki ses dalgaları uçağın hareket ettiği yol boyunca yayılırken koninin taban genişliği boyunca ses dalgası birikir.