Bir Döneme Damga Basmış Olan U2 Casus Uçağı Krizi
1960 Yılının Mayıs aylarında bir U2 “Dragon Lady” İncirlik Hava Üssü üzerinden kalkıp, Sovyet topraklarında casusluk görevi yaparken Sovyet ordusu tarafından düşürülmesi ile başlamış ve hem ülkemizin hem soğuk savaş döneminin kritik yönde gidişatını etkileyen bu krize gelin beraber bakalım!
Olaya Geçecek Olursak…
Dünya, U-2 olayını 3 Mayıs 1960’ta Josef Stalin yerine gelen dönemin Sovyet lideri Nikita Khrushchev’in Sovyet hava sahasında bir Amerikan casus uçağının 1 Mayıs 1960’ta düşürüldüğünü açıklamasıyla öğrendi. ABD, başta bu uçağın bir casus uçak olmadığını, açık hava sağnaklarını inceleyen bir meteoroloji uçağı olduğunu açıkladı. Ama sonrasında
Khrushchev, 5 Mayıs 1960’ta verdiği ikinci demeçte, ABD ve SSCB arasında zirve toplantısı yapılacağı sırada, Sovyetler Birliği’ne karşı girişilen bu düşmanca hareketin zirve toplantısını baltalamak amacını güttüğünü söylemiş ve Amerikan uçaklarına üslerinde faaliyet izni veren devletlere de uyarıda bulunacağını belirtmiştir. Ayrıca, herhangi bir saldırıya karşı Sovyetler Birliği’nin güdümlü füzelerle saldıracağını ve bu saldırıda kullanılan üslerin de yok edileceğini ifade etmiştir(Bu sözler Vatanımıza doğrudan bir tehditti.).
Sovyetler birliği pilotun hala hayatta olduğunu saklıyordu, Bu durumun açıklandıktan sonra ABD uçağın Sovyetler Birliği hakkında bilgi toplayan bir casus uçak olduğunu kabullenmek zorunda kaldı. Pilot Francis Gary Powers’ın Moskova’da yapılan soruşturması sırasında açıklamaları şu noktaları kapsıyordu:
1- Pilot CIA ile imzaladığı özel sözleşme uyarınca ABD’nin özel bir hava birliğinde çalışıyordu ve görevi ise Sovyetler Birliği’ndeki telsiz istasyonları, radar üsleri ve füzeler hakkında havadan bilgi toplamaktı.
2- Pilotun bağlı olduğu birlik 1956’dan beri İncirlik Üssü’nde olup her yıl bir dizi haberalma uçuşlarına çıkmaktaydı.
3- Pilot, düşürüldüğü gün, görevinin Pakistan’dan Norveç’e doğru uçup bilgi toplamak olduğunu aktarmıştı
bunun üzerine ülkemizin verdiği bilgilerin, yani uçağın Peşaverden Norveç’e uçuyor olduğu doğrulanmış oldu ve ülkemizin bu durumdan sorumlu tutulmayacağı kaydedildi. Elbette bütün bu olanlar iki süpergüç arasında gerilimi arttırıp yeni krizlere zemin hazırlamış oldu…
Uçak ve Pilota Neler Oldu Ve Süreç Nasıl İlerledi?
Uçak Moskova’da bir müzeye kaldırıldı
Pilot ise 10 yıl hapis cezası aldı ancak o dönemlerdr süregelen casusluk olayları nedeniyle sürekli iki süpergüç biribirilerinin casuslarını kendi ülkelerinde yakalıyordu ve “casus değişimi” denilen olay Berlin’de meşhur casuslar köprüsünde gerçekleştirilip Pilot ABD’ye gönderildi.