Dünya Devi Uçak Airbus A380

Merhabalar teknik hangar takipçileri, kısa bir aranın ardından tekrar teknik hangarda beraberiz. Bugün ki teknik hangar konuğumuz A380.

Airbus A380, Airbus tarafından üretilen, dünyanın en büyük geniş gövdeli yolcu uçağıdır.

Dünyanın en büyük yolcu uçağı A380 ilk uçuşunu Fransa’nın Toulouse kentinden gerçekleştirmiştir, ve ilk ticari uçuşunu 25 Ekim 2007 günü Singapur Havayolu şirketinin Singapur-Sidney arası yapmıştır.

A380, geniş gövdeli uçak sektöründe azami 853 yolcu taşıma kapasitesi ile yeni bir sınıf oluşturur. Projenin ortaya çıkışı, geliştirilmesi ve üretim safhalarında Airbus A3XX kodu altında sürülmüştür.

A380’in üst katı diğer geniş gövdeli uçaklardan farklı olarak gövde boyunca uzanır. Bu sayede rakibi olan bir başka geniş gövdeli uçak Boeing 747’ye göre %49 daha geniş kabin alanı sunar. Yine bu sayede standart konfigürasyonda 525 yolcu, tamamı ekonomi sınıfı olarak düzenlenmesi durumunda 853 yolcuya kadar taşıma kapasitesi arttırılabilir.

Geliştirme amaçları:

Bu uçağın geliştirme amaçları, çoğu kez olduğu gibi, ekonomiklik ve küreselleşmeden doğan zorunluluklar olmuştur. Zira, Airbus’a göre bu zorunlulukların arasında en önemlileri, şu ikisidir. Birincisi, bir tek uçak ve sefer ile mümkün en fazla yolcu taşıma kapasitesini artırmak; ikincisi ise buna dayanıklı yolcu ve kilometre başı oluşan zorunlu veya sabit (bakım, yakıt, pilot maaşları, havaalanı kullanma vergileri vs) giderleri mümkün en asgari değere düşürmektir. Şirketin verilerine göre, bu uçak diğer modern uçaklara kıyasla işletiminde %15 daha ekonomiktir.

Geliştirme amaçlarına ulaşabilmek için, yüksek derecede yeni bileşimli sanayi madde ve materyaller geliştirilip ve yeni üretim teknikleri geliştirmek zorunlu idi. Bu alanda cam elyafı (fiberglas) takviyeli kompozit maddeler (CFK, Carbon-fibre reinforced plastic, glass-fibre reinforced plastic veya cam elyafı takviyeli plastik) ve sandviç yapı tekniğinden büyük oranda yararlanılmıştır.

Uçağın boş ağırlığını düşürmek için, uçak gövdesi sandviç konstrüksiyonu ile üretilmiştir. Duvarların (cidar) 2/3´si Alüminyum-fiberglas lif-kompozit GLARE yapımındandır. Sadece iç bölümünün 1/3´ü sırf alüminyumdandır.

Bunun yanı sıra, yeni geliştirilen jet motorlar sayesinde, diğer geniş gövdeli uçaklara karşı daha sessiz olduğu vurgulanır. Söz konusu jet motorlar Rolls-Royce tarafından üretilen Rolls-Royce Trent 900´dür ve bir dört jet motorlu sivil yolcu uçağı için kullanılan en güçlü jet motorlarıdır.

İç pervane çapı 2,95 metredir ve saniyede 1,5 ton hava çeker. Müşterilerin isteği üzerine Rolls-Royce motorları yanında, Engine Alliance (Pratt & Whitney ve General Electric) adlı şirketin ortak ürettikleri GP7200 motoru da kullanılabilir.

Bir başka özelliği ise, diğer 4 motorlu uçaklarda, genelde her dört motorda thrust reverser (itici güç ters çevirici, uçakların inişte güçlü şekilde fren yapmasını sağlar) mevcut iken, A380´de sadece gövdenin hemen yanında bulunan sağlı-sollu en yakın motorda kullanılmasıdır. Nedeni ise, uçağın olağanüstü kanat uzunluğudur. Dünyada bulunan iniş pistlerinin büyük bir oranı sadece 45 ile 60 metre arasındadır. Pistlerin sağ ve sollarında genelde çimen veya kum alan bulunur. A380´in 2 dış motorları bu cim ve kum alanların üzerinde bulunacağı için, inişte hız kesme esnasında, bu dış motorların thrust reverser kullanımında kum ve çim parçalarını motorun içine çekip böylece motorda hasara sürükleyeceği korkusudur. Diğer başka nedeni ise, dünya genelinde çoğu havaalanlarının altyapıları, Boeing 747 tipi uçağa göre geçmişte tasarlanıp ve genişletilmesidir. Bu noktada hem Airbus hem de havaalanları işleticilerine, genişletilmede mümkün mertebe fazla finansal koşullar çıkarmamaktır.

Airbus şirketinin açıklamasına göre, A380 için son sekiz yılda 12 milyar Euro geliştirme masrafı harcanmıştır.

Geliştirme esnasında yolcu terminal işletmecileri, Airbus´a azami büyüklükte 80 x 80 metre box (80 m uzunluk x 80 m genişlik) ebatlarını zorunlu koşmuşlardır. Böylelikle varsayılan altyapıyı mümkün derecede kullanılabilmektedir. Lâkin yolcu indirme ve bindirme peronlarında her iki katı aynı anda kullanabilmek için, hizmet yapacağı havaalanlarında yeni iki katlı indirme-bindirme körüklü köprüler yapımı kaçınılmaz bir noktaydı. Bu gerekliliği şu an dünyada sadece birkaç sayılı büyük uluslararası havaalanları sağlamaktadır.

Model çeşitleri:

Fakat A380F kargo modelinin üretimi şu an süresiz durduruldu. Şirketin açıklamasına göre şu modellerin A380-800 standarda göre farklı olarak takip etmesi öngörülmüştür.

A380-700 (eski üretim kodu: A3XX-50R „Extended Range“): kısaltılmış modeli: 67,9 m uzun, 481 yolcu, 4 kapı daha az, yükseltilmiş menzil tahminen 16.200 km – Boeing B 747-8I tipi bu modelin en büyük rakibi olarak görülmektedir.
A380-800ER (eski üretim kodu: A3XX-100R): „Extended Range“, yük kapasitesi azaltılmış, daha kuvvetli jet motorlar, yükseltilmiş menzil tahminen 16.200 km
A380-900 (eski üretim kodu: A3XX-200): uzatılmış modeli 79,4 m uzun, daha takviyeli gövde, daha kuvvetli jet motorlar, 2 kapı daha fazla, azami 960 yolcu (tek sınıf), 656 (3 sınıf), azami kalkış ağırlık 590 ton, yükseltilmiş menzil tahminen 14.200 km
Model kodlarının (-700, -800, -900) numaralarının, ilk hanesi A380 sınıf altında bir model numarası, ikinci hane ise jet motor üretici şirketini, üçüncü hane ise jet motor üretici şirketin jet motor tipini belirtecektir.

Rolls-Royce markalı yolcu A380´lerin resmî kodu A380-841´dir, ve Engine-Alliance jet motorlusu A380-861 ve A380-863F ise kargo modelidir.