Uçakların Uçuş Ömrü
Uçakların uçuş ömrü ne kadardır?
Nelere bağlıdır?
Uçaklar üretim tarihinden itibaren amacına yönelik kullanılır ve hizmet süresini tamamlar. Başka bir deyişle uçuş ömrünü doldurur. Farklı tip, farklı amaca yönelik uçakların farklı kullanım süreleri vardır. Bu süreyi yapılan bakım, uçağın uygun kullanımı gibi faktörler de etkiler. Uçakların büyük çoğunluğunun ömrü iniş kalkış döngüsü alınarak hesaplanır. Ortalama uçakların ömrü 20 yıldır. Bu süre çoğu tip uçakta aşılır. Kullanım ve faaliyetlere göre veya bir üst model durumuna göre bu süre farklılık gösterir.
Sivil havacılık sektörünü ele aldığımızda Boeing tipi uçakların kullanım süresinin uzunluğu ve değerlendirilme biçimleri dikkat çeker:
Boeing747, Boeing777 gibi popüler tipteki uçakların uçuş ömrü 20 yıldan fazladır. Bir kısmı halen kullanılmakta olan bu uçaklar, uçuşa çıkamaz damgası aldığında tekrardan gökyüzüne döndürülür. Uçak hangara çekilir, gerekli bakımları yapılır, kullanılamayan parçaları değiştirilir ve uçuşa hazırlanır. Tüm bu süreçlerden sonra uçak adeta yeniden üretilmiş gibi olur. Uçuşa uygun olmayan uçaklar uçuştan men edilir ve emekliye ayrılırlar.
Kullanıma yeniden başlanan uçaklar hava yolu şirketleri tarafından kargo taşımacılığı için kargo uçağına çevrilir. Böylelikle yaşı dolan ancak hala göklere çıkabilen bu eski uçaklar şirketlere maddi açıdan destek olurlar. Hava yolu şirketleri hem yeni uçak masrafından kurtulurlar, hem de uçakların kullanım süresi değerlendirilmiş olur. Eski uçakları kargo uçağına çevirerek ve bu uçakların sürekli bakımını yaparak, parçalarını değiştirerek kullanıma devam ederler.
Uçuş süresi dolmuş, kullanımı tamamen bitmiş yani emekliye ayrılacak uçaklar; uçak mezarlığı adı verilen yere taşınırlar. Burada uçakların çalışır durumda olan parçaları diğer uçaklarda kullanılmak üzere alınır. Geri kalan hurda kısımları geri dönüşüme ayrılır. Bunun dışında sergi amaçlı parklarda, meydanlarda, müzelerde de emekli uçaklar bulunur. Bu uçakların da bazıları sergi amaçlı bazıları da kullanıma bağlı ayrılır. Örneğin; Konya’da bulunan Türk Yıldızları Parkı’ndaki uçak restaurant. Airbus A300 tipi, kısa ve orta menzilli, geniş gövdeli nakliye ve yolcu uçağının restore edilerek havacılık konseptli bir parkın havacılık konseptli bir restaurantı olmuştur.
